Major kognitif bozukluk tanısı alan hastalarda evrelerine göre MR görüntüleri üzerinden hippocampus ve intrakranial oluşumların morfometrik analizi
Morphometric analysis of hippocampus and intracranial formations on MR images in patients with major cognitive impairment
DOKTORA TEZİ 2019 - 61074
Danışman: Prof.Dr. Muzaffer ŞEKER
Necmettin Erbakan Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Meram Tıp Fakültesi Anatomi
Araştırmada Mental Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabı Beşinci Baskı (DSM-5)'da major kognitif bozukluklar içinde sınıflandırılan ve demans türleri içinde ne sık görülen Alzheimer hastalığında hippocampus ve intracranial yapıların hacimlerinin belirlenmesi amaçlandı. Bu amaç doğrultusunda Alzheimer hastalığının üç evresinde hippocampus ve intracranial yapıların hacimleri sağlıklı olgular ile kaşılaştırıldı. Bu doğrultuda Sağlık Bilimleri Üniversitesi Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nöroloji polikliniğine 1 Ocak 2017-31 Aralık 2018 tarihleri arasında unutkanlık yakınması ile başvuran 50 yaş üstü, en az ilkokul mezunu olan ve nöroloji uzmanı tarafından DSM-V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental disorders, 5 th edition) tanı kriterlerine göre Alzheimer Hastalığı tanısı konmuş olan 237 hastanın demografik özellikleri ve kraniyal MRI çekimlerine ait verileri retrospektif yöntemler kullanılarak tarandı. Hasta dosyalarından; cinsiyet, doğum tarihi, Mini Mental Test puanı, hastalıklar, kullandığı ilaçlar ve MR görüntüleri elde edildi. Dosyası taranan hastalardan Mini Mental Test tarihi ile kranial MRI çekim tarihi uyumsuz olan 74 hasta, Mini Mental Test puanı ile klinik bulguları uyuşmayan 22 hasta, dışlanma kriterleri bulunan 39 hasta çalışma dışında kaldı. Mini Mental Test puanına göre erken evre (31 hasta), orta evre (41 hasta) ve ileri evre (30 hasta) sınıflandırması çerçevesinde 61 kadın ve 41 erkekten oluşan toplam 102 hasta araştırmaya dahil edildi. Bununla birlikte 17 erkek ve 18 kadın olmak üzere 35 Alzheimer tanısı almayan hasta da kontrol grubu olarak alındı. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre Substantia alba volümü, Hippocampus total volümü, Hippocampus dexter volümü, Cerebrum total volümü, Cerebrum total substantia alba volümü, Cerebrum dexter volümü, Cerebrum dexter substantia alba volümü, Cerebrum sinister volümü, Cerebrum sinister substantia alba volünü, Truncus encephali volümü, Nucleus caudatus total volümü, Corpus amygdaloideum total volümü kontrol grubunun ortalamaları, Alzheimer grubunun ortalamalarından anlamlı şekilde yüksekti. Substantia alba volümü, Hippocampus dexter volümü, Hippocampus sinister volümü, Cerebrum total substantia alba volümü, Cerebrum dexter substantia alba volümü, Cerebrum sinister substantia alba volünü, ve Cerebellum dexter volümü parametrelerinde, birinci evrenin ortalaması üçüncü evrenin ortalamasından anlamlı şekilde yüksekti. İntracranial kavite volümü, Substantia grisea volümü, Hippocampus total volümü, Beyin volümü, Cerebrum total volümü, Cerebrum total substantia grisea volümü, Cerebrum dexter volümü, Cerebrum dexter substantia grisea volümü, Cerebrum sinister volümü, Cerebrum sinister substantia grisea volümü ve Cerebellum dexter volümü parametrelerinde ise birinci evrenin ortalaması, ikinci ve üçüncü evrenin ortalamalarından anlamlı şekilde yüksekti. Kanımızca en sağlıklı çalışma bu tür bir hasta topluluğu üzerinden erken dönemde tanısı konmuş ve düzenli takip ile uzun süreli periyodik morfometrik verilerinin elde edilmesi ile gerçekleştirilebilecektir.
Anahtar Kelimeler: Major Kognitif Bozukluk, Alzheimer Hastalığı, Hippocampus, İntrakranial Oluşumlar, Manyetik Rezonans Görünteleme.
The aim of the study was to determine the volume of hippocampus and intracranial structures in Alzheimer's disease, which is classified as the most common dementia types and classified among major cognitive disorders in Fifth Edition of the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). For this purpose, the volume of hippocampus and intracranial structures were compared with healthy subjects in three stages of Alzheimer's disease. In this regard, 237 patients who applied to the Neurology outpatient clinic of the Sağlık Bilimleri University - Ümraniye Training and Research Hospital between January 1, 2017 - December 31, 2018, with the complaint of forgetfulness, who were over 50 years old, at least primary school graduates and were diagnosed with Alzheimer's Disease according to DSM-V diagnostic criteria. The patient's demographic characteristics and cranial MRI scans were reviewed using retrospective methods. Patient files; gender, date of birth, Mini Mental Test score, diseases, drugs used and MR images were obtained. Of these patients, 74 patients whose Mini Mental Test date and cranial MRI scan date were incompatible, 22 patients whose Mini Mental Test score did not match their clinical findings, and 39 patients with exclusion criteria were excluded from the study. A total of 102 patients (61 women and 41 men) were included in the early stage (31 patients), middle stage (41 patients) and advanced stage (30 patients) classification according to the Mini Mental Test score. In addition, 35 patients (17 males and 18 females) who were not diagnosed with Alzheimer's disease were included as the control group. According to the findings, substantia alba volume, Hippocampus total volume Hippocampus dexter volume Cerebrum total volume, Cerebrum total substantia alba volume, Cerebrum dexter volume, Cerebrum dexter substantia alba volume, Cerebrum sinister volume, Cerebrum sinister substantia alba volume, Truncus encephali volume, Nucleus caudatus total volume and Corpus amygdaloideum total volume of the control group averages were significantly higher than the average of Alzheimer group. In the substantia alba volume, Hippocampus dexter volume, Hippocampus sinister volume, Cerebrum total substantia alba volume, Cerebrum dexter substantia alba volume, Cerebrum sinister substantia alba volume and Cerebellum dexter volume parameters, the average of the first stage was significantly higher than the average of the third stage. In the paremeters of Intracranial cavity volume, Substantia grisea volume, Hippocampus total volume, Brain volume, Cerebrum total volume, Cerebrum total substantia grisea volume, Cerebrum dexter volume, Cerebrum dexter substantia grisea volume, Cerebrum sinister volume, Cerebrum sinister substantia grisea volume and Cerebellum dexter volume, the average of first stage was significally higher than the averages of the second and third stages. In our opinion, the most healthy study can be performed by early diagnosis of this type of patient population and obtaining regular periodic morphometric data with regular follow-up.
Key Words: Major Cognitive Disorder, Alzheimer's Disease, Hippocampus, Intracranial Formations, Magnetic Resonance Imaging.